Błogosławiony Pius IX

(Giovanni Maria Mastai Ferretti)

Data urodzenia: 13 maja 1792
Data śmierci: 7 lutego 1878

Data beatyfikacji: 3 września 2000

Wspomnienie liturgiczne: 7 lutego

 Urodził się 13 maja 1792 roku w Senigallii. Przyszedł na świat w rodzinie hrabiowskiej – był synem Girolamo Mastai Ferrettiego i Cateriny Sollazzi.

W młodości chorował na epilepsję. Początkowe nauki pobierał w domu, a w latach 1802–1809 uczęszczał do kolegium pijarskiego w Volterrze w Toskanii. 26 września 1809 roku otrzymał tonsurę. W 1809 roku udał się do Rzymu, gdzie słuchał wykładów w Collegium Romanum, w Seminarium św. Apolinarego i w Akademii Duchownej. W czasie przerwy między studiami przebywał w Senigallii, unikając służby w armii francuskiej.

Po upadku Napoleona I kontynuował przerwane studia w Rzymie; zaangażował się też w pracę w katolickim zakładzie wychowawczym dla sierot Tata Giovanni. Od 1817 roku był opiekunem duchowym i jednym z dyrektorów tego ośrodka, a równocześnie tam mieszkał.

Starał się o przyjęcie do gwardii papieskiej, ale z powodu padaczki odmówiono mu. Ze względu na chorobę, postarał się o dyspensę papieską pozwalającą na otrzymanie święceń kapłańskich. 10 kwietnia 1819 roku przyjął święcenia, lecz papież Pius VII zezwolił mu jednak na odprawianie Mszy św. tylko w obecności drugiego kapłana.

Od 1823 był członkiem prestiżowego Towarzystwa Literackiego Arcadia. W lipcu 1823 uzyskał papieską nominację na stanowisko audytora przy delegacie apostolskim dla Chile, Peru, Meksyku i Kolumbii, biskupie Giovannim Muzi. W 1825 Giovanni powrócił do Rzymu. Został mianowany kanonikiem kapituły bazyliki Santa Maria in Via Lata, prałatem oraz dyrektorem hospicjum San Michele a Ripa. 21 maja 1827 roku został wybrany na arcybiskupa Spoleto, a sakrę biskupią otrzymał 3 czerwca.

16 lutego 1832 Grzegorz XVI przeniósł go na biskupstwo w Imoli (z własnym tytułem arcybiskupa). Feretti zasłużył się dla tej diecezji wieloma cennymi inicjatywami, m.in. założeniem Akademii Biblijnej dla duchowieństwa (prowadzącej studia z zakresu biblistyki i teologii), utworzeniem tzw. Banku Pobożnego dla osób zadłużonych, Towarzystwa św. Terencjusza opiekującego się chorymi, założeniem szpitali, przytułków oraz ochronek dla dzieci. Ponadto prowadził zakony zajmujące się działalnością charytatywną, promowaniem wydawnictw katolickich, organizowaniem katechez, rekolekcji i akcji misyjnych.

Doceniając dokonania Giovanniego, Grzegorz XVI 23 grudnia 1839 roku mianował go kardynałem in pectore, a 14 grudnia 1840 – kardynałem prezbiterem bazyliki Santi Pietro e Marcelino. Został wyznaczony do pracy w czterech kongregacjach kurialnych: Kongregacji ds. Biskupów i Zakonników, Kongregacji ds. Obrzędów, Kongregacji ds. Dyscypliny Zakonnej i Fabryki św. Piotra. Sześć lat później został wybrany pasterzem Kościoła powszechnego, przyjmując imię Piusa IX.

Jego uwagę pochłaniały w dużej mierze sprawy Państwa Kościelnego, którego integralność starał się zachować, zarazem reformując je od wewnątrz. W czasie rewolucji w 1848 r. zmuszony został do opuszczenia Rzymu, dokąd powrócił po dwóch latach, a od 1870 r., gdy Rzym stał się stolicą zjednoczonych Włoch, ogłosił się «więźniem Watykanu». Do jego najważniejszych dokonań na niwie kościelnej należy ogłoszenie w 1854 r. dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny i przeprowadzenie Soboru Watykańskiego I, zwołanego w 1868 r., który uchwalił między innymi dogmat o nieomylności papieskiej.

Pius IX odnowił też hierarchię kościelną w Anglii i Holandii, popierał rozwój katolicyzmu w Ameryce Północnej, zawarł konkordaty z kilkunastoma krajami, czynnie występował w obronie praw Kościoła w Niemczech w okresie «Kulturkampfu». Miało to szczególne znaczenie na terenach zaboru pruskiego w Polsce, gdzie walka władz niemieckich z Kościołem katolickim zmierzała do osłabienia tożsamości religijno-narodowej polskiego społeczeństwa.

Uwięzionego wówczas arcybiskupa gnieźnieńskiego Mieczysława Ledóchowskiego Pius IX mianował kardynałem. Występował w obronie unitów na Podlasiu, siłą zmuszanych przez carat do przejścia na prawosławie. Beatyfikował Andrzeja Bobolę i kanonizował Jozafata Kuncewicza, przeciwstawiał się rusyfikacji nabożeństw na ziemiach polskich, poparł utworzenie w Rzymie przez zmartwychwstańców Kolegium Polskiego, w czasie powstania styczniowego apelował do Austrii i Francji, by pospieszyły Polsce z pomocą, a cara wzywał do zaprzestania represji.

Zmarł w Watykanie 7 lutego 1878 po chorobie. Jego pontyfikat był najdłuższy po pontyfikacie św. Piotra i trwał 31 lat, 7 miesięcy, 21 dni. Beatyfikowany 3 września 2000 roku przez Jana Pawła II.

Wspomnienie liturgiczne 7 lutego

(opr. w oparciu m.in. o –  https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TS/swieci/b_pius_ix_2.html)